Odszkodowanie z OC a podatek dochodowy
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w pkt 9 statuuje, że, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochody, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Ustanowiona została zatem zasada powszechności opodatkowania dochodów osób fizycznych podatkiem dochodowym. Opodatkowaniu podlegają dochody za wyjątkiem dochodów i przychodów. Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzają generalną zasadę, z której wynika, że odszkodowania są zwolnione z podatku, z tym jednak zastrzeżeniem, iż w niektórych przypadkach odszkodowania nie będą podlegały zwolnieniu od podatku i osoba fizyczna będzie miała obowiązek rozliczenia się z urzędem skarbowym z tytułu otrzymanego odszkodowania. Zasadniczo dotyczy to odszkodowań otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przyczyną, dla których ustawodawca wprowadził zasadę zwolnienia odszkodowań z podatku dochodowego jest fakt, iż odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie jego wzbogacenie skutkujące przychodem, od którego co do zasady pobierany winien być podatek.
1. Zwolnienia odszkodowań.
Wolne od podatku dochodowego są:
a) odszkodowania lub zadośćuczynienia, gdzie ich wysokość lub zasady ustalenia wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (art. 21 ust. 1 pkt 3).
b) odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego (art. 21 ust. 1, pkt 3a),
c) odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie. (art. 21 ust. 1, pkt 3b). Również i w tym przypadku ustawodawca wprowadził wyjątki od zasady, które są omówione dalej,
d) odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość (art. 21 ust. 1, pkt 3c),
e) odszkodowania otrzymane przez właściciela nieruchomości na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego (art. 21 ust. 1, pkt. 3d),
f) kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych (art. 21 ust. 4) – kwestie z tym związane zostaną opisane szerzej dalej,
g) odszkodowania otrzymane na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych wypłacone osobom poszkodowanym na skutek działań wojennych w Kuwejcie (art. 21 ust. 1, pkt 106),
f) odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu: ustanowienia służebności gruntowej, rekultywacji gruntów, szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie – w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji związanych z budową urządzeń infrastruktury technicznej (art. 21 ust. 1, pkt 120).
2. Wyjątki od zasady zwolnień odszkodowań.
Zasadą jest, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalenia wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Wprowadzono w tym względzie wyjątki, na mocy których opodatkowaniu podlegają:
a) określone w prawie pracy odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b) odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c) odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d) odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e) odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, otrzymane również na podstawie wyroku lub ugody sądowej,
f) odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 (18% i 32 %), lub na zasadach, o których mowa w art. 30c, (19 % podatek liniowy),
g) odszkodowania wynikające z zawartych umów lub pozasądowych ugód,
h) odszkodowania otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
i) odszkodowania dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Otrzymane odszkodowanie, które nie podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych należy wykazać w zeznaniu podatkowym składanym za dany rok podatkowy, w pozycji inne źródła.
Analizując wskazany wyżej katalog zwolnień podatkowych oraz wyjątków, które powodują , że dane odszkodowanie podlega jednak opodatkowaniu można zauważyć, że o ile w przypadku osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, zasadą jest zwolnienie otrzymanych odszkodowań z podatku dochodowego, o tyle w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, zasadą jest opodatkowanie otrzymanych odszkodowań otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością. Opodatkowaniu podlegają bowiem zarówno odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (otrzymane również z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych ), a także inne odszkodowania otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
3. Zwolnienia z podatku dochodowego otrzymanych kwot z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych.
Rolą odszkodowania jest zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej szkody i nie stanowi ono świadczenia, którego celem jest wzbogacenie podatnika. Oprócz zwolnień podatkowych dotyczących wypłaty odszkodowania zawartych w art. 21 ust 1 pkt 3-3d, ustawodawca stosowne zwolnienie zawarł również w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią wskazanego wyżej przepisu, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:
a) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
b) dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.
II. Opodatkowanie odsetek od należnych odszkodowań.
Definicja odsetek za zwłokę wskazana została art. 481 k.c. Zgodnie z jego treścią, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Ponadto w razie zwłoki wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych.
Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych określa wymagane terminy likwidacji szkody. W przypadku wszystkich zobowiązań odszkodowawczych, odniesieniem może być także Kodeks Cywilny i jego przepisy ogólne. Na ich mocy poszkodowany ma prawo domagać się rekompensaty za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Jeżeli nie zostanie zachowany wymagany termin, wierzyciel (poszkodowany) może żądać wypłaty odsetek za opóźnienie od dłużnika (zobowiązanego do wypłaty świadczenia).
Odsetki za opóźnienie wypłaty odszkodowania wykraczają poza należną rekompensatę, mającą na celu wyrównanie poniesionej straty (doznanego uszczerbku). W związku z powyższym, wypłacone odsetki powodują już nasze „wzbogacenie” i tym samym nie można ich zwolnić od podatku dochodowego od osób fizycznych. Musimy zatem wykazać je w zeznaniu rocznym jako przychód opodatkowany na ogólnych zasadach lub zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych w odniesieniu do podatników tego ryczałtu.
Podobnie jak w przypadku wyjątków od zasady zwolnień odszkodowań, odsetki wykazujemy w zeznaniu rocznym w pozycji „inne dochody”.
Nasza Kancelaria zajmuje się uzyskiwaniem zadośćuczynień, odszkodowań i innych świadczeń z każdej z polis. Ze względu na wieloletnie doświadczenie prawników działających w naszej kancelarii jesteśmy w stanie zagwarantować uzyskanie możliwie wysokiego odszkodowania. Zapraszamy do kontaktu w celu bezpłatnej analizy Państwa przypadku.
>>>SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI<<<